U’UK MEYAJ YÓOSAL
CANTARES DE DZITBALCHE.
Ti u analtei´ u k’aayi dzitbalche yáan
jejeláas tsikbali’ in
lu'umi' u tsikbalil
úuchbéen mayao’ ku
tsáaaba’ k’aolteex ti’al
tsikbaltik tie’ mejen paalal
ichil u najil
xook.
Úuche cheen ku muchkubao’ yaa’
máako’ob yaanal jump’éel
yax che’ ch’ijano’ob, tankelen
paalal, mejen paalal ti’al u
yukoo’ tsi’ikbaltaa’ úuchben
t’aan ku yaalik le chijano’ob, úusútut’aan u
muchkubao’ chumuc ti’u kijil dzitbalche. Biix kuunk
meyajtik e analtea’ ichil u
najil xook.
E jejeláas t’aano’oba k’aabet
meyajtik biix beetik yeetel
u la’a analte’obo yaan xookil ti’e mejen kambalo'obo ku tso’ole k’aatchitik
ti’obe baay tu náatóo’
beey xaan u ts’áaba cha’antbi. Jach k’aabet k’aoltik
tulakal u xookil
ts’íibo’oba tia’al ka’ k-k’ajóolt k-miatsil,
chen ba’le ba’ax jach taj k’aabet xane ka’ anakto’on le ánalte’a’ t’kab.
En el libro de los cantares de Dzitbalche
existen diversos relatos de la tierra que según narraban los mayas y nos dan a
conocer para narrárselos a los alumnos
en la escuela.
Hace mucho tiempo la gente se reunía
bajo una ceiba ancianos, jóvenes, niños para escuchar los relatos que decían los
ancianos y les gusta reunirse en
aquel frondoso árbol que se encontraba
en medio del poblado de Dzitbalche. Como trabajar con este material “relatos de
mi tierra”, los cantares de Dzitbalche.
Es un material varios relatos que
pueden trabajarse dentro de la escuela, tal y como trabajamos con otros textos,
como una lectura de comprensión, hasta
la escenificación. Lo importante es conocer estos textos para ir comprendiendo
parte de nuestra cultura indígena, y lo esencial, tener el material a la mano.
in k'aabae X-VICTORIA
TSIKBAL YÓOLAL U MEYAJ LE X-KA'ANSAJ VICTORIA
in k'aabae X-VICTORIA
TSIKBAL YÓOLAL U MEYAJ LE X-KA'ANSAJ VICTORIA
Le x-yáax che'ob jach u yaakuma'ob le úuchben máako'ob tumen yaanale yaan bo'oyi' leten ku múuch'kuba'ob le nojoch máako'ob u tsikbato' le jats'uts t'aano p'áati'ob tumen u miatsilo'ob. Le ba'ax ka waalik ja'a k'a'ana'an k'aj óoltik ti'al ka'ansik ti'e' tu kuuchil le xooko tumen beyo' ma' tuun tu'ubsal yéetel yaan xaan u kanantal, ku ts'o'okole leken nojochajak mejen paalalo'ob je'el u tsikbatko ti' u la'o' wa ti' u yaalo'ob.
Conversación sobre el trabajo de la maestra victoria
La ceiba es un árbol muy querido por los antepasados, porque da sombra por eso se reunían los adultos a conversar las bonitas leyendas o relatos que les dejaron y que es parte de su cultura. Es cierto lo que dices que es necesario conocer para enseñarlo en la escuela, porque asi no se va olvidar y también se va cuidar y después cuando crezcan los niños que vamos a enseñar se lo platicaran a otros o a sus hijos.
IN K'AABAE X-FELIPA
PLATICA DE LA MAESTRA VICTORIA QUE CONTESTA LA MAESTRA CANDELARIA
.
EN LA MAYORIA DE LAS HISTORIAS DEL LIBRO LOS CANTARES DE DZITBALCHE, NOS MUESTRA COMO EXISTEN UNA MAYOR RELACION DE LOS ADULTOS, ANCIANOS, JOVENES, Y NIÑOS, PARA SENTARSE A PLATICAR Y ESCUCHAR LOS RELATOS, CUENTOS, LEYENDAS, NOS ESTA DANDO A CONOCER EL GRAN RESPETO QUE SE LE TIENEN A LOS ANCIANOS.
ESTO, ES TODO LO CONTRARIO EN LA EPOCA ACTUAL, LOS NIÑOS EN VEZ DE ESCUCHAR CUENTOS Y RELATOS SE PREOCUPAN JUGAR SOLOS CON SU TABLET,, LAS MAQUINITAS, CELULAR ETC..
U NUUK T'AAN X- CANDELARIA TI VICTORIA.
UUCH CACHE JACH KU CHINPOLTAA U T'SIIKBAL LE NUKUCH MACOOBO, TANKELENT'SIIL PAALAL, MEJEN PAALAL JACH KU MUUCHTALOOB YUBOOB U TSIIKBALI BIX U KUXTALI K'CHIBALI MAYAOOB.
BELAE LE PAALALOOBÓ JACH YABU BAXLOOB YEETEL U TABLET , U CELULAR MA TU CHANUKTICOOB UUCH BEN T'SIIKBALOOB.
TSO'OK T'AAN KEN YAALE X-VICTORIA.
K'AABET ALIKE' LE T'AANO'O YAAN TI'E ANALTEA' BIX KUXLAKILE ÚUCHE'BEN MÁAKO'OBO TE'ELA KU TS'IIKBATAÁ TUMEN ÚUCHBEM MÁAKO' KÁACHE JACH KU CHA'AXIKINTA'A, LETEN YAAN MÁAKO'OBE KU TS'IIKBATKO' KA ANCHA' U BETAAL LE ANALTEA' , TI'E K'IINO'OBA KU PAAJTA' CHA'XIKINTIK BIX KUXLAKILE MÁAKO'O ÚUCHO' JELÁAN BIX U KUXTALE MÁAKO'O TI'E K'IINA'
CABE MENCIONAR QUE LOS RELATOS QUE HAY EN ESTE LIBRO SON ACONTECIMIENTOS EN ELLOS SE NARRAN: SUCESOS VIVIDOS POR LOS ANTEPASADOS, Y EN ESA ÉPOCA ERAN ESCUCHADAS CON ATENCION DEL CUAL ALGUNAS PERSONAS LOGRARON RESCATAR ESTAS NARRACIONES QUE HOY EN DIA SE PUEDEN PRESENTAR A TRAVES DE ESTE LIBRO, SON INTERESANTES LOS HECHOS Y LA VIDA DE LOS ANTEPASADOS, LA MANERA QUE ELLOS VIVIERON ES DIFERENTE A LO QUE LO ACTUAL.
Conversación sobre el trabajo de la maestra victoria
La ceiba es un árbol muy querido por los antepasados, porque da sombra por eso se reunían los adultos a conversar las bonitas leyendas o relatos que les dejaron y que es parte de su cultura. Es cierto lo que dices que es necesario conocer para enseñarlo en la escuela, porque asi no se va olvidar y también se va cuidar y después cuando crezcan los niños que vamos a enseñar se lo platicaran a otros o a sus hijos.
IN K'AABAE X-FELIPA
PLATICA DE LA MAESTRA VICTORIA QUE CONTESTA LA MAESTRA CANDELARIA
.
EN LA MAYORIA DE LAS HISTORIAS DEL LIBRO LOS CANTARES DE DZITBALCHE, NOS MUESTRA COMO EXISTEN UNA MAYOR RELACION DE LOS ADULTOS, ANCIANOS, JOVENES, Y NIÑOS, PARA SENTARSE A PLATICAR Y ESCUCHAR LOS RELATOS, CUENTOS, LEYENDAS, NOS ESTA DANDO A CONOCER EL GRAN RESPETO QUE SE LE TIENEN A LOS ANCIANOS.
ESTO, ES TODO LO CONTRARIO EN LA EPOCA ACTUAL, LOS NIÑOS EN VEZ DE ESCUCHAR CUENTOS Y RELATOS SE PREOCUPAN JUGAR SOLOS CON SU TABLET,, LAS MAQUINITAS, CELULAR ETC..
U NUUK T'AAN X- CANDELARIA TI VICTORIA.
UUCH CACHE JACH KU CHINPOLTAA U T'SIIKBAL LE NUKUCH MACOOBO, TANKELENT'SIIL PAALAL, MEJEN PAALAL JACH KU MUUCHTALOOB YUBOOB U TSIIKBALI BIX U KUXTALI K'CHIBALI MAYAOOB.
BELAE LE PAALALOOBÓ JACH YABU BAXLOOB YEETEL U TABLET , U CELULAR MA TU CHANUKTICOOB UUCH BEN T'SIIKBALOOB.
TSO'OK T'AAN KEN YAALE X-VICTORIA.
K'AABET ALIKE' LE T'AANO'O YAAN TI'E ANALTEA' BIX KUXLAKILE ÚUCHE'BEN MÁAKO'OBO TE'ELA KU TS'IIKBATAÁ TUMEN ÚUCHBEM MÁAKO' KÁACHE JACH KU CHA'AXIKINTA'A, LETEN YAAN MÁAKO'OBE KU TS'IIKBATKO' KA ANCHA' U BETAAL LE ANALTEA' , TI'E K'IINO'OBA KU PAAJTA' CHA'XIKINTIK BIX KUXLAKILE MÁAKO'O ÚUCHO' JELÁAN BIX U KUXTALE MÁAKO'O TI'E K'IINA'
CABE MENCIONAR QUE LOS RELATOS QUE HAY EN ESTE LIBRO SON ACONTECIMIENTOS EN ELLOS SE NARRAN: SUCESOS VIVIDOS POR LOS ANTEPASADOS, Y EN ESA ÉPOCA ERAN ESCUCHADAS CON ATENCION DEL CUAL ALGUNAS PERSONAS LOGRARON RESCATAR ESTAS NARRACIONES QUE HOY EN DIA SE PUEDEN PRESENTAR A TRAVES DE ESTE LIBRO, SON INTERESANTES LOS HECHOS Y LA VIDA DE LOS ANTEPASADOS, LA MANERA QUE ELLOS VIVIERON ES DIFERENTE A LO QUE LO ACTUAL.
0 comentarios:
Publicar un comentario